Verschenen in Bierpassie, nr. 92, september 2021
Sporadisch vind je het hexagram terug op eeuwenoude tekeningen van brouwerijen, op oude gevels of als uithangbord van brouwerijen in onder andere Duitsland. Rond 1500 was de zespuntige ster zelfs het logo van diverse brouwersgilden. Gevormd door twee driehoeken symboliseert de ster vuur, water, aarde en lucht die in evenwicht zijn. Later vervingen brouwers ‘aarde’ door ‘gerst’ en voegden zij er hop en gist aan toe om elk van de zes punten een betekenis te geven. Sommigen associeerden de brouwersster met occulte wetenschappen, duivels, demonen en de mysterieuze alchemie van het gistingsproces.
De stoutste dromen die de alchemisten van weleer koesterden, verbleken bij hedendaagse verhalen om bier ‘geloofwaardig’ in de markt te positioneren. Pilsbier, ontwikkeld halfweg de negentiende eeuw, ontstond vijf eeuwen vroeger, halfweg de veertiende eeuw. Uit nog gevulde honderd jaar oude flesjes gefilterd tafelbier van lage gisting wordt gist gerecupereerd om er hoge gistingsbieren mee te brouwen; magie waarvoor zelfs alchemisten hun hoed afdoen.
Dat geldt ook voor de als authentiek aangeprezen Indian Pale Ales met vluchtige, exotische aromahoppen waarvan middeleeuwse en vroeg-modernistische alchemisten alleen maar konden dromen. Dergelijke aromahoppen kwamen pas rond de eeuwwisseling tot stand, of ruim anderhalve eeuw na de Indian Pales Ales; zij staan dus ook niet op het ingrediëntenlijstje dat men in de oude ladekast van een hoevebrouwerij heeft gevonden.
Overigens vind je in die lade meermaals futuristische recepten. Op een ogenblik dat onze bieren nauwelijks zwaarder waren dan tafelbier vinden pseudo-alchemisten er recepten terug voor tripels, quadrupels, sterke blonde bieren en exotisch getinte Indian Pale Ales. Visionair en occulte wetenschap ten top; men had toen al de recepten van bierstijlen die meer dan een halve eeuw later zouden ontstaan en die nu – heel toevallig – commercieel aantrekkelijk zijn. Historische recepten voor succesvolle alcoholvrije bieren zijn jammer genoeg nog niet gevonden.
‘Story-telling’ is in maar ‘fake story-telling’ hangt als een vloek boven de geloofwaardigheid van alle brouwers die gepassioneerd vertellen over de wijze waarop zij soms met één mout- en één hopvariëteit een meesterlijk bier brouwen.
In kabouters of heksen die bier brouwen, geloven wij nog. Aan verhalen van ruziënde paters die de abdij verlieten en een eigen bier door derden laten brouwen, hechten wij geen geloof. Evenmin als aan door overnames gekochte en opgeklopte geschiedenis, rammelende nepverhalen en moderne alchemie. Dergelijke verhalen getuigen geenszins van de oprechte authenticiteit die men zo graag verkondigt.
