De euforie van het getal


Verschenen in Bierpassie nr. 94, maart 2022

400 – en ondertussen wellicht al wat meer – brouwerijen in België. Moeten we daar blij en euforisch over zijn? Omdat het er tussen 1990 en 2010 zo’n 125 waren, klinkt 400 gigantisch. Wanneer je die 400 aftoetst tegenover de 3200 van rond 1900, de 2000 van na de Eerste Wereldoorlog en de 650 van na de Tweede Wereldoorlog krijgt 400 een andere dimensie. 400, dat zijn er evenveel als in 1960 waarna hun aantal halveerde tegen 1970 en verder daalde tot 140 in 1980 en 125 in 1990.
De huidige 400 brouwerijen zijn geenszins vergelijkbaar met hetzelfde aantal uit 1960 die hoofdzakelijk brouwden voor de lokale markt. Nano- en pico-brouwerijen bestonden toen niet, of alleen in de illegaliteit. Export was in 1960 vrijwel onbestaande, terwijl velen nu vaak overwegend uitvoeren en hun Belgische thuismarkt ontzien. Er werden destijds ook totaal andere bieren gebrouwen. Bovendien was menige brouwerij technisch hopeloos verouderd terwijl er nu haast overal glimmend en computergestuurd inox schittert.
Brouwerijen verdwenen omdat de kwaliteit van hun bier te wensen overliet, omdat het publiek lokale bieren inruilde voor importbieren of omdat het ontbrak aan financiële middelen om te investeren in modernisering. Brouwerijen werden overgenomen om het lokale, regionale of zelfs nationale marktaandeel te vergroten om overeind te kunnen blijven.
Geïnspireerd door Pierre Celis traden er vanaf de jaren tachtig nieuwe brouwers aan. Met bijeen geschraapt tweedehands materiaal, een bescheiden lokale distributie maar bovenal een vastberadenheid voor een constante kwaliteit van hun bieren timmerden zij aan de weg tot de respectabele brouwerijen die zij vandaag zijn. Rond de eeuwwisseling vormde zich een tweede golf jonge brouwers die ernaar streefden om met nieuwe installaties voortdurend goed bier te brouwen. Zij startten met één of twee bieren. Pas wanneer zij ervan overtuigd waren dat zij steeds topkwaliteit konden garanderen, breidde het aanbod na jaren uit met een nieuw bier.
In de huidige golf volgen nieuwe bieren mekaar razendsnel op. Elk brouwsel moet verkocht worden om de honderdduizenden euro’s die werden geïnvesteerd te kunnen afbetalen. Kwalitatief zijn het jojo-bieren die worden gepositioneerd als exclusief verpakte ‘limited editions’. Geraak je ze niet kwijt in eigen land, dan wel over de grens.
En daar wordt het ronduit gevaarlijk. Minderwaardige jojo-bieren halen het wereldwijde, positieve imago van kwalitatief ‘Belgisch bier’ onderuit. ‘Belgisch bier’ is een ‘kwaliteitslabel’. Kwaliteit primeert boven kwantiteit én de euforie van het getal 400. Liever 200 of 250 brouwerijen die dag in dag uit kwalitatieve topbieren aanbieden dan een (te)veelheid aan brouwers van jojo-bieren.

Authentic Brewery
Al in 2006 startte Chris Bauweraerts van Brasserie d’Achouffe om authentieke brouwerijen te onderscheiden van de vele bierfirma’s.