Naast de authentieke trappistenbieren met hun rood-witte logo bestaan er trappistenbieren zonder logo en diverse cisterciënzerbieren. Diverse jonge trappistenbrouwerijen sloten de voorbije jaren de deuren.
Trappistenbieren worden al vele decennia wereldwijd geprezen. Het was ooit zelfs gebruikelijk dat een donker, dubbel bier van een lekenbrouwerij ‘Trappist’ werd genoemd. Op 28 februari 1962 maakte de Gentse rechtbank van koophandel daarmee komaf. In de daaropvolgende jaren kenden de abdijbieren van lekenbrouwerijen een enorme groei en werd de concurrentie steeds scherper.
In 1997 werd dan de Internationale Vereniging Trappist (IVT) opgericht die het bekende zeshoekige rood-witte logo ‘Authentic Trappist Product’ (ATP) lanceerde. Inmiddels maken negentien trappistenabdijen deel uit van IVT en mogen zij het ATP-logo voeren op hun producten; dat kunnen bieren en kazen zijn maar ook heel wat andere producten. Het ATP-logo wordt toegekend wanneer aan drie voorwaarden is voldaan: de producten moeten binnen de kloostermuren of in de onmiddellijke nabijheid van de abdij worden geproduceerd, de productie vindt plaats onder toezicht van de monniken of monialen, de opbrengsten zijn voorbestemd voor de behoeften van de kloostergemeenschap en diverse sociale doeleinden.
Specifiek voor bieren is het ATP-logo in België toegekend aan Westmalle, Westvleteren, Chimay, Orval en Rochefort. In het buitenland dragen de Nederlandse trappistenabdijen van Berkel-Enschot (La Trappe) en Zundert het logo, evenals het Italiaanse Tre Fontane en het Engelse Mount St. Bernard (Tynt Meadow).
De abdijen van Mont des Cats (Frankrijk) en Cardeña (Spanje) voeren het ATP-logo niet omdat hun trappistenbier door derden wordt gebrouwen. Mont des Cats wordt bijvoorbeeld gebrouwen in Chimay. Inmiddels ziet het ernaar uit de trappistenbieren van Zundert (2013-2025?) weldra verdwijnen omdat de monniken de opheffing van de abdij hebben aangevraagd aan het generaal kapittel van de orde. Eerder stopten ook de trappisten van Achel (1997-2021), het Amerikaanse Spencer (2013-2022) en het Oostenrijkse Engelszell (2012-2025) hun brouwactiviteiten.
En dan zijn er nog de cisterciënzerbieren die trachten mee te surfen op het succes van de ATP-trappistenbieren. Daarvoor moeten wij even de geschiedenis induiken. Trappist is eerder een gebruiksnaam. Officieel zijn de trappisten Cisterciënzers van de Strikte Observantie. Zij leven volgens de Regel van Sint-Benedictus van Nursia (geb. ca. 480 na Christus) die onder andere wordt gekenmerkt door het sobere, dagelijkse kloosterleven. Doorheen de eeuwen ontstonden er diverse interpretaties van die regels. In de zeventiende eeuw ontstond in de abdij Notre-Dame de La Trappe (Normandië) een hervorming met het verlangen naar een nog striktere naleving van de Regel van Benedictus. Hieruit ontstonden ‘Cisterciënzers van de Strikte Observantie’, die ook wel ‘Trappisten’ werden genoemd.
Abdijen en monniken die de strikte regels van La Trappe niet volgden, werden daardoor Cisterciënzers ‘van de Gewone Observantie’. In België zijn er diverse abdijbieren genoemd naar deze cisterciënzerabdijen: Aulne, Bornem, Cambron, Herkenrode, Val-Dieu, Villers-la-Ville en Onze-Lieve-Vrouw Ten Duinen (Koksijde).
