VDL Van Hool gaat de populaire Van Hool TDX-reeks en de nieuwe T-reeks verder bouwen op de productiesite in Noord-Macedonië, waar ook de CX-45 touringcars voor de Amerikaanse markt worden gebouwd. Van de TDX- en de T-reeks worden touringcars gebouwd met het stuur aan linker- en rechterzijde omdat men de belangrijke Angelsaksische markt niet wil verliezen. De productie van de Van Hool EX wordt stopgezet omdat die concurreert met de VDL Futura.
Dat VDL Van Hool nu bekend maakt dat zij, na de CX45 voor de Amerikaanse markt, verder gaan met de populaire touringcarreeks TDX en de nieuwe, overigens fel gesmaakte, T-reeks is enigszins verwonderlijk. Maandenlang gaf VDL nauwelijks antwoord op vragen hoe het verder moest met Van Hool. Voor alles wat verkocht, ondertekend of in aanbouw was voor het faillissement werd men doorverwezen naar de curator. Evenzo waren er nauwelijks onderdelen beschikbaar voor herstellingswerken.
Het gebrek aan open communicatie over het voortbestaan van Van Hools TDX- en T-reeksen had er de voorbije maanden al toe geleid dat menig decennialang trouwe ex-Van Hool-klanten al op zoek waren gegaan naar een andere busbouwer dan VDL. Hen ervan overtuigen om voortaan met VDL Futura’s te gaan rijden, zou aartsmoeilijk worden. Dat er nu eindelijk duidelijkheid komt, kan alleen maar positief worden onthaald.
Overnames in bussector zijn soms opportuniteit
Op de nieuwe VDL Van Hool-website worden de TDX- en T-reeks vermeld als de touringcars die nog zullen worden gebouwd. Met de voortzetting van deze Van Hool-reeksen kiest VDL Van Hool voor een twee-merkenstrategie. Dat een busbouwer (VDL) een concurrent (Van Hool) overneemt, is niet nieuw en hoeft niet noodzakelijk de ondergang van een merk te betekenen, integendeel.
Nadat Kässbohrer Setra in economische problemen was geraakt werd de busdivisie in 1995 overgenomen door Mercedes-Benz. De productie van Setra-lijnbussen werd stopgezet en Setra werd uitgebouwd als topmerk voor luxe-touringcars, intercity-touringcars en dubbeldekkers. Bij MAN zien wij een gelijkaardig scenario wanneer zij in 2001 het noodlijdende Auwärter Neoplan overnemen. Ook zij stoppen met het bouwen van Neoplan-lijnbussen, sluiten de fabriek in Polen (waaruit later Solaris is ontstaan) en positioneren Neoplan met zijn luxe-touringcarvarianten.
VDL Jonckheere versus Van Hool T9
Maar ook de geschiedenis van VDL zelf wordt gekenmerkt door overnames. VDL Bus & Coach ontstond in 1993 bij de overname van DAF Bus International na het faillissement van United Bus. Vijf jaar later, in 1998 wordt Berkhof Jonckheere geïntegreerd, nadat Berkhof al in 1991 Jonckheere (Roeselare) had overgenomen. In 2003 wordt de VDL Groep uitgebreid met Bova dat bekend stond om zijn Futura- en Magiq-touringcars. De oude merknamen en busconcepten verdwenen grotendeels. VDL werd gepositioneerd als volwaardig busconstructeur onder de merknaam VDL en als VDL Futura voor de touringcarmarkt.
Naar het voorbeeld van MAN-Neoplan en Mercedes-Benz-Setra – waarbij Neoplan en Setra fungeren als luxe-merken – is het niet onwaarschijnlijk dat er in dat segment een rol is weggelegd voor de Van Hool-touringcars. De nieuwe T-reeks, die in november 2022 werd voorgesteld, schitterde op Busworld Europe 2023 en was volgens velen al meer en meer opgeschoven naar een volwaardige luxe-touringcar.
VDL en Van Hool, het zijn altijd wel concurrenten geweest, waarbij vanuit Valkenswaard en Roeselare soms toch een tikkeltje jaloers naar Koningshooikt werd gekeken. Toen VDL in 2005 de luxueuze en stijlvolle VDL Jonckheere-touringcar – ontworpen door Antwerps designer Axel Enthoven – lanceerde, stelde men dat die moest concurreren met Setra, Neoplan, Mercedes Travego en … Van Hool T9-touringcars. De Jonckheere-touringcar scoorde behoorlijk in Groot-Brittannië maar niet meteen in België en Nederland waar Jonckheere niet echt het imago van luxe-touringcars met zich droeg.
Vanuit het verleden toekomstgericht kijken
Geïnspireerd door het verleden en geconfronteerd met de hedendaagse realiteit kiest VDL voor de – hopelijk succesvolle – twee-merkenstrategie met enerzijds VDL Citea en Futura en anderzijds VDL Van Hool. Net zoals bij de concullega’s wordt de productie van stadsbussen beperkt tot één merk, VDL, en dat heeft Van Hool grotendeels aan zichzelf te danken door de veel te late introductie van de A12 e-bussen. Bovendien zijn VDL Citea Next Generation en Van Hool A12 totaal uiteenlopende busconcepten. De VDL Citea is een lichtgewicht en modulair opgebouwde stadsbus met batterijen die in het chassis worden ingewerkt, waardoor het zwaartepunt lager ligt, terwijl de Van Hool A12 een klassiek gebouwde stadsbus was met op het dak geplaatste batterijpakketten.
In het touringcar-segment schrapt men de Van Hool EX-reeks die destijds werd gepositioneerd als een concurrent voor de VDL Futura.
Welke Van Hools worden gebouwd?
VDL Van Hool behoudt alvast de TDX– en T-reeks. De TDX-reeks kan je enigszins beschouwen als het werkpaard van de touringcarondernemer terwijl de stijlvolle, nieuwe T-reeks veeleer het luxepaard is.
In de gloednieuwe en in 2023 op Busworld voorgestelde T-reeks worden de T15 Acron LHD/RHD (12 m.), T16 Astron LHD/RHD (13 m.), T17 Acron LHD en Astron LHD/RHD (14 m.) gebouwd. Van de bij veel ondernemers populaire TDX-reeks zijn de TDX25 Astromega LHD (13 m.), TDX21 Altano LHD/RHD en TDX 27 Astromega LHD/RHD-dubbeldekker (14 m.) beschikbaar. De TDX25 Astromega en de TDX21 Altano zijn geliefd bij veel chauffeurs omdat de stuurpost enigszins afgescheiden wat lager is gesitueerd dan het hoger gelegen passagierscompartiment.
Opvallend is enigszins dat verschillende touringcars, die allemaal in Noord-Macedonië zullen worden gebouwd, zowel met het stuur links (LHD) als rechts (RHD) worden aangeboden.
Bij de voorstelling van wat de toekomstige VDL Futura zou worden, twijfelde VDL aan de noodzaak van beide types stuurinrichting omdat een voertuig daarvoor helemaal vanaf nu moet worden uitgetekend. De Van Hool-varianten met het stuur rechts zijn immers vrij populair in Groot-Brittannië waar men kan rekenen op trouwe Van Hool-klanten. In diverse media wordt ondertussen geopperd dat er van de nieuwe VDL Futura mogelijk geen dubbeldekker wordt gebouwd en dat dubbeldekkers bij Van Hool worden gepositioneerd.
Voor de Verenigde Staten en Canada wordt de CX45 verder gebouwd in batterij-elektrische als diesel-uitvoering. In overleg met ABC Companies wordt bekeken welke modellen en uitvoeringen beschikbaar zullen worden.
Leverbaar vanaf half 2025
Wie nu een nieuwe Van Hool TDX- of T-touringcar bestelt, zou daarover al kunnen beschikken rond de jaarhelft van 2025. Het ziet er bijgevolg sterk naar uit dat VDL Van Hool de twee-merkenstrategie afgerond en operationeel beschikbaar wil hebben tegen Busworld Europe dat van 6 tot 9 oktober 2025 in Brussel wordt gehouden.
De integratie van Van Hool brengt VDL Bus&Coach in de top-5 van Europese busbouwers. Met een geschatte, samengetelde, jaarproductie van zo’n 1500-2000 zouden zij het Poolse Solaris wel eens uit de rangschikking kunnen stoten. Voor zover beschikbaar op basis van productiecijfers 2023: 1. Daimler 26.168; 2. Iveco ca. 9000; 3. Volvo ca. 5800; 4. MAN 5707; 5. Solaris 1456
Waterstof als troef ?
Verder lijkt het er, volgens de VDL Van Hool-website, op dat VDL de ervaring van Van Hool op het vlak van waterstofbussen en dubbeldekkers omarmt. Zo wordt gesteld dat ‘we hebben bijgedragen aan de doorbraak van de waterstofbus’. En in dezelfde paragraaf ‘dat we de allereerste batterij-elektrische dubbeldekker touringcar ter wereld hebben gebouwd’.
Vanop de Engelstalige internetpagina wordt doorgeklikt naar VDL Groep en het project om samen met Toyota Motor Europe een vrachtwagen op waterstof-brandstofcel te bouwen als voorbeeld voor het segment van de zware voertuigen. In dit project participeert ook Paccar, het moederbedrijf boven Daf, dat uitgebreide ervaring heeft met waterstof via een wagenpark met brandstofceltrucks die in en rond de haven van Los Angeles rijden. Ondertussen heeft Daf – dat de bevoorrechte motorenleverancier voor VDL en Van Hool is – ook een eigen interne waterstofverbrandingsmotor ontwikkeld. De ruim twintigjarige, operationele ervaring van Van Hool met waterstofbussen, kan VDL wel eens van pas komen voor de bouw van een VDL Citea, een VDL Futura of een VDL Van Hool op waterstof.
(Verschenen in Magazine Personenvervoer nr. 5, november 2024)
