De zomer van Arnoldus

Facebook
X
LinkedIn
WhatsApp

Afgebeeld met roerstok en stuikmand wordt Sint-Arnoldus geëerd als de patroonheilige van de brouwers. Is het Arnoldus van Tiegem, die van Soissons of die van Metz.

Sint-Arnoldus wordt op 18 juli en 16 augustus gevierd als patroonheilige van de brouwers. Klinken wij tweemaal op dezelfde heilige?
Arnoldus werd omstreeks 1040 geboren in Tiegem, een deelgemeente van Anzegem. Als jongeling droomde hij ervan om priester te worden. Toen hij later tot ridder werd geslagen, bleef zijn droom voor een leven van dienstbaarheid en gebed overeind. Hij vertrok naar de Sint-Medardusabdij in Soissons, waarvan hij later ook abt werd. Benoemd tot bisschop van Soissons werd hij door de paus op zending gestuurd naar Vlaanderen, waar hij in 1084 in Oudenburg de abdij Sint-Pietersabdij sticht. Half augustus 1087 overlijdt hij.
Onderzoek naar aanleiding van de 900e verjaardag van de abdij wees uit dat Arnoldus reeds in 1395 – en wellicht ook in de jaren ervoor – werd vereerd als patroonheilige van de Brugse brouwersgilde omdat hij de bevolking zou hebben aangeraden om bier te drinken in plaats van het vervuilde drinkwater dat een bron van bacteriën was.
In zijn geboorteplaats Tiegem begon zijn verering pas vanaf 1816 na enkele miraculeuze genezingen van personen die water hadden gedronken van de toen pas ontdekte Arnoldusbron. Op initiatief van een rijke koopman, Vital Moreels, werd in 1866 de Arnolduskapel gebouwd.
Wordt Arnoldus bij ons op 16 augustus vereerd, dan brengen de Franse brouwers al op 18 juli een heildronk uit. Dat is dan wel op Arnoldus van Metz die vijf eeuwen eerder, in 582, werd geboren nabij Nancy. Tussen 613 en 629 was hij bisschop van Metz om vervolgens tot aan zijn overlijden in 640 te leven als kluizenaar. Pas daarna begint het bierige verhaal. Onder een stralende zon en een loden hitte trekt in juli 641 een processie erop uit om zijn lichaam vanuit het zo’n 150 km verderop gelegen Remiremont te repatriëren naar Metz. Nabij Champigneulles (Nancy) stikken dragers en processiegangers van de dorst. Hun watervoorraden zijn op, waarop de hertog van Nothon, die de processie leidt, tot Arnoldus bidt en vraagt om een mirakel dat hen kan redden. Op die bewuste 18 juli 641 vullen tonnen en kruiken zich op miraculeuze wijze met bier waarna de processie kan worden voortgezet. Sindsdien is 18 juli de feestdag van Sint-Arnoldus van Metz, de patroonheilige van de Franse brouwers.
Wordt Arnoldus van Metz vaak verward met Arnoldus van Soissons (Tiegem), ook al omdat 16 augustus soms als zijn feestdag wordt genoemd, dan doet zijn legende ook denken aan die van Orval. Daar bracht een forel rond 1076 de trouwring van gravin Mathilde van Toscane terug nadat zij die had verloren in een bron. Arnoldus van Metz zou zijn bisschopsring in de Moezel hebben gesmeten, zeggende dat hij pas zou weten dat God zijn zonden vergaf, als hij de ring terug zou zien. En ja, enige tijd later werd de ring teruggevonden in een vis. En zo zie je maar hoe hagiografen, die heiligenlevens neerschrijven, vaak verhalen met mekaar vermengen.