Wat houdt de Belgische biercultuur in? Gaat het over de verscheidenheid aan bieren, bierstijlen, merken en vakmanschap van brouwers? Of gaat het over wat anders?
Het is een veel voorkomende vraag of de Unesco de Belgische biercultuur als immaterieel erfgoed heeft erkend vanwege de enorme variatie aan bieren en de wijze waarop die worden gebrouwen. Sommige brouwerijen en zythologen verkondigen ook die boodschap in het verhaal dat zij brengen. Spijtig voor hen, maar het ‘product’ bier is niet erkend want dat is materieel. Unesco heeft wel degelijk het immateriële aspect erkend en dat is de Belgische biercultuur.
Die biercultuur draait om alles wat met bier te maken heeft. Denk aan het op wereldvlak unieke aspect van een specifiek merkglas voor elk bier, de vele verzamelaars van bierattributen en promotiemateriaal. Het gaat even goed om bierbeleving in alle facetten, de rijkdom aan bierige evenementen en biergerelateerde cursussen en info-avonden. Bier en gastronomie resulteert er eveneens onder.
Maar, de biercultuur reikt veel verder Een Unesco-bescherming van het materiële is heel strikt; dat geldt bijvoorbeeld voor de Grote Markt in Brussel of de Vlaamse begijnhoven. Een inschrijving op de Unesco-lijst van immaterieel werelderfgoed is geen bescherming maar ‘borging’. Dit nauwelijks nog gebruikt Nederlandstalig woord wordt vertaald als ‘sauvegarder’ (Frans), ‘safeguarding’ (Engels). Het gaat immers om het in stand houden van iets en het behoeden ervan voor het nageslacht ook al moet het zich aanpassen aan een wijzigende samenleving. Denk bijvoorbeeld aan de lichte (tafel-)bieren van weleer die een tweede leven hebben gevonden in de hedendaagse refter- of monnikenbieren, aan de traditionele lambiekbieren die innoveren. Of hoe de horeca zich herpositioneert en de brouwerijen zich sociaal engageren in onze maatschappij. Even goed betreft het initiatieven voor een duurzame productie om de klimaatimpact te reduceren.
Een volledig beeld van die biercultuur vind je in de tweejaarlijkse rapporten die door het Observatorium van de Belgische Biercultuur worden opgesteld en overhandigd aan Unesco. De erkenning als immaterieel werelderfgoed is immers niet definitief; in het kader van de ‘borging’ moet regelmatig worden geëvalueerd hoe levendig die biercultuur nog is en hoe die zich handhaaft en aanpast aan de hedendaagse maatschappij.
