Bierpijpleidingen, ze spreken tot de verbeelding maar ze bestaan echt en niet alleen in Brugge.
Bierpijpleidingen behoren grotendeels tot de zogenaamde ‘urban legends’. Wanneer de Boomgaardstraat in Antwerpen ter hoogte van brouwerij De Koninck en stamcafé De Pelgrim werd opengelegd voor wegwerkzaamheden poseerden er altijd wel werkmannen in de put met een bolleke Koninck en een doorgezaagde leidingen. In Westmalle ging het er eveneens zo aan toe bij werkzaamheden op de Antwerpsesteenweg. Daar was het pas echt geloofwaardig, meer dan 750 meter scheiden de brouwerij van de tapkranen in Café Trappisten.
Maar in 2015-2016 wordt de legende werkelijkheid, althans in Brugge waar brouwerij De Halve Maan een 3.276 meter lange bierpijpleiding gaat aanleggen tussen de brouwerij aan het Walplein en de afvullijn in de kmo-zone Waggelwater aan de stadsrand. Op 16 september 2016 wordt de bierpijpleiding officieel in gebruik genomen.
Voor de realisatie van het project dat zo’n 4 miljoen euro kostte, startte De Halve Maan ook een crowdfunding-campagne die zo’n 340.000 euro opbracht en daarmee de op dat ogenblik grootste crowdfunding in België was.
Tot op vandaag wordt elke liter Brugse Zot en Straffe Hendrik in de Brugse binnenstad gebrouwen. Dankzij de bierpijpleiding worden jaarlijks zo’n 500 tankwagens uit de smalle straten rondom de brouwerij gehouden. De pijpleiding bestaat uit vier parallel-buizen voor biertransport en –reiniging. Om de kwaliteit en de karakteristieken van het bier niet te schaden, wordt het tegen laag debiet door de leiding gestuwd. Doorheen de pijpleiding stroomt het bier aan zo’n 50 hl./u. Daarmee wordt de afstand tussen brouwerij en bottelarij overbrugd in een halfuurtje. Het traject loopt onder meerdere waterlopen, de historische reien, 34 meter diep onder de ondergrondse parking van het Zand door en onder de historische stadsvesten. Hoewel de pijplijn nergens onder privé eigendommen leidt, zouden sommige Bruggelingen toch een aftakking met een tapkraan tot in hun woning gemaakt hebben. Of is dat ook weer zo’n stadslegende…
Maar, er ligt niet alleen in Brugge een bierpijpleiding. In Irchonwelz, nabij Ath, inspireerde Brasserie des Légendes zich in 2016 op het Brugse project voor een gelijkaardige ondergrondse ‘bièroduc’ tussen de brouwerij en de logistieke site met afvulcentrum. Het 120 meter lange traject met elf leidingen voor bier en brouwwater gaat zelfs onder de bedding door van de kleine Westelijke Dender.
In 2021 liet Brasserie du Bocq een gelijkaardige ondergrondse ‘zythoduc’ aanleggen tussen de brouwerij en de zowat 500 meter verderop, buiten de dorpskom, gelegen logistieke site met afvulinstallaties voor vaten en flessen. Bij Brouwerij Boon overbrugt een Lambic-o-duct van zo’n 200 meter sinds 2021 de linker- en de rechteroever van de Zenne om lambiek over te pompen naar foederzaal nr 5.
De oudste bier- of beter gezegd wortpijpleiding bevindt zich evenwel in de Alpirsbacher Klosterbräu. Een 980 meter lange, ondergrondse leiding transporteert sinds 1970 het afgekoelde wort van de brouwerij naar de vergisting- en opslagkelders transporteert voor verdere verwerking en botteling. De pijpleiding is ondergebracht in een beschermende buis van 1,10 meter diameter, die diep genoeg ligt om vorstvrij te zijn. In het Duitse Gelsenkirchen moeten wij ook de langste bierpijpleiding situeren vanuit de Veltins-brouwerij naar de 5 kilometer verderop gelegen Veltins Arena, de thuisbasis van FC Schalke 04. Via de bierpijpleiding worden meer dan honderd horecapunten in het stadion bevoorraad.
