De Belgische biercultuur werd einde 2016 erkend door de werelderfgoedorganisatie Unesco. Die boodschap is vrij algemeen doorgedrongen maar wat die biercultuur juist inhoudt, is veel minder bekend. Te gemakkelijk worden in het kader van de biercultuur nieuwe bieren en brouwerijen voorgesteld of trachten andere landen om hun ‘biercultuur’ te laten erkennen. Zo eenvoudig is het niet, want de Belgische biercultuur is geen klein bier.
Daarom is het lovenswaardig dat het Observatorium van de Belgische Biercultuur hierover meer gaat communiceren. De Belgische biercultuur werd immers ingeschreven op de lijst van immaterieel cultureel erfgoed. In tegenstelling tot onroerend en roerend erfgoed, wat respectievelijk gaat over gebouwen en het bier of de bierpul als product, wordt dat immaterieel erfgoed niet beschermd. De Brusselse Grote Markt is bijvoorbeeld vanuit historisch en architecturaal oogpunt beschermd om ze te bewaren voor de toekomst.
De Belgische biercultuur daarentegen wordt ‘geborgen’, een term die wij nauwelijks kunnen duiden. Het Franse ‘sauvegarder’ of het Engelse ‘safeguarding’ vertellen veel beter waarover het gaat.
Het veronderstelt dat men open staat voor verandering en vernieuwing. Men kijkt naar het verleden maar negeert de hedendaagse realiteit niet. Logisch dus dat het Observatorium in zijn evaluatierapporten inspeelt op de duurzaamheidsdoelstellingen van de Unesco of wijst op de enorme diversiteit, kennis en sociale impact.
Vanuit een holistische benadering wordt de Belgische biercultuur overschouwd met alles erop en eraan. Immaterieel erfgoed focust niet op het bier als product maar op tal van andere aspecten. Het gaat biergeschiedenis, bierbeleving en brouwkunst in het algemeen maar niet over specifieke bierstijlen of recepten. Bovenal wordt gekeken naar de mensen die deze biercultuur vorm geven, en dat zijn wij allemaal. Wij gebruiken bier in de keuken, wij organiseren allerlei evenementen en verzamelen van alles en nog wat rond bier. Er is het samenhorigheidsgevoelen om samen een pint te drinken na een vurig debat of een spannende voetbalmatch. Evenzo is er de horeca die een perfect glas bier serveert of zich engageert binnen sociale tewerkstellingsprojecten. En dan zijn er nog er de brouwerijen die investeren in groene technologie en de wetenschappers die zich buigen over techniek, innovaties en creatief. Maar, er zijn ook oude brouwerijsites die worden omgebouwd tot cultuurcentra, hotels en wooncomplexen. Zelfs een magazine zoals Bierpassie draagt al een kwarteeuw, honderd nummers lang, diverse aspecten uit van die unieke Belgische biercultuur.
Dat er vaak nog een lange weg is te gaan, en dan komen we wel even op het materiële aspect, namelijk het bier zelf bewijst de zopas gepubliceerde bierstijlengids van de Europese Bierconsumenten (EBCU) waarin men het onderscheid tussen tripel en sterk blond beperkt tot zo goed als de keuze tussen abdijgebonden en duivels geïnspireerde merknamen. Het belevingsaspect van beide reikt evenwel veel verder, en daarmee belanden wij terug in het immateriële. Geniet ervan!
(Verschenen in Bierpassie nr. 100, september 2023)
