De introductie van zero emissie-touringcars start onder nul. Hoewel er tijdens Busworld diverse touringcars werden voorgesteld op CNG, biogas, batterijen en waterstof zal het in de praktijk nog minstens tien jaar duren voor die efficiënt kunnen worden ingezet. Er mag dan vanuit het vrachtvervoer al flink gelobbyd zijn voor autowegcorridors met faciliteiten om batterijen te laden of waterstof te tanken, de touringcars is men gewoon vergeten.
In navolging van de succesvolle introductie van zero emissie-bussen wordt volop gepraat over groene touringcars. Er zijn wel wat projecten met intercity-busdiensten (bv. Flixbus) maar ook die botsen op hun limieten. Aan meerdaagse touringcar-rondreizen of pendelritten naar Zuid-Europa en de Alpenlanden moet zelfs niet worden gedacht.
David Yorke, Market Development Manager bij Ballard Power Systems Europe, schetste tijdens een symposium dat de zero emissie-busmarkt in vier jaar tijd enorm is toegenomen. “Batterij-elektrische aandrijving overheerst maar de waterstof-brandstofceltechnologie rukt op omdat zij flexibeler is, men langere routes kan rijden en veel sneller kan voltanken. Batterij-elektrische aandrijving is goed voor steden, maar eens daarbuiten zijn waterstoftoepassingen beter geschikt. Vanuit de ervaringen met waterstofbussen in het openbaar vervoer moeten wij voor de touringcar kijken naar aspecten zoals onderhoud, aanpassing van het depot, mogelijkheden om te tanken en opleiding van medewerkers”.
Subsidies, financiering en proefprojecten gemist
“Touringcars zetten nu de eerste stappen in het zero emissieverhaal, maar de sector heeft alle subsidiemogelijkheden, steunmaatregelen en van overheidswege ondersteunde proefprojecten gemist”, stelt David Yorke. “Alle aandacht en de bijhorende budgetten zijn gegaan naar vrachtvervoer en lijnbussen. Nochtans ben ik ervan overtuigd dat waterstof een oplossing kan zijn voor zero emissie-touringcars”.
Maar, dan moeten die zero emissie-touringcars wel even betrouwbaar zijn als de dieselmotor die al decennialang tekent voor touringcarreizen. Een minimale reikwijdte van 400-500 km per laad- of tankbeurt is noodzakelijk. Verder stelt zich een ernstig bagage- en gewichtsprobleem want een groot gedeelte van de kofferruimte wordt ingenomen door batterijen, brandstofcellen of tanks. Bovendien moet de veiligheid van touringcarreizigers en -chauffeurs worden gewaarborgd gelet op het brand- en ontploffingsgevaar.
Wanneer beleidsmakers en politici zero-emissie touringcars willen, moeten zij subsidiëring en financiering voorzien zoals die heeft plaats gevonden voor lijnbussen en vrachtwagens. Dat slaat dan niet alleen op de aankoop van aangepaste touringcars maar ook om de aanpassing van depots en de bouw van laad- en tankstations met bijhorende faciliteiten voor passagiers. Alleen op die manier kan men de zero-emissie doorbraak voor de touringcarsector versnellen.
Vanuit dat opzicht moet ook retrofitting van bestaande touringcars worden overwogen, maar het wettelijk kader daarvoor is te veel verschillend per land.
Dagtrips, intercity-vervoer en rondreizen onderscheiden
“Wij moeten alleszins iets doen met touringcars in het zero emissie-verhaal”, stelt Paul Cremers (Staf Cars/Global Passenger Network). “Maar, wij moeten wel een onderscheid maken tussen intercity-lijndiensten, klassieke touringcarreizen en dagtoerisme of ritten op korte afstand. Wij moeten de flexibiliteit evalueren waarmee wij die voertuigen kunnen inzetten evenals de ‘total cost of ownership’. De touringcarreiziger is immers niet de ceo van een bedrijf die bereid is om meer te betalen. Ik ben ook betrokken bij Flixbus en met onze voertuigen moeten wij minimaal 1000 km kunnen overbruggen om efficiënt en rendabel te rijden. Omdat er op dit ogenblik nog geen volwaardige alternatieve oplossingen zijn voor lange-afstand touringcarreizen kijk ik belangstellend uit naar DAF dat in 2025 een verbrandingsmotor op basis van waterstof introduceert. Dat kan een stap in de goede richting zijn voor de bouw van zero emissie-touringcars”.
Onderweg geen uren bijladen
“Van batterij-elektrische touringcars kan je niet verwachten dat zij onderweg enkele uren aan de kant moeten staan om bij te laden”, stelt Jack Li van Yutong dat op Busworld de Yutong T15E voorstelde met een 630 kWh-batterij. “Met een supersnel-laadsysteem kunnen wij die batterij in maximaal 1 uur volladen waardoor men opnieuw 550 km kan rijden”.
En daarmee komen wij bij het echte probleem van het opladen van batterijen. Net zoals lijnbussen moeten touringcars een reisschema respecteren dat rekening houdt met zowel rij- en rusttijden als het vooropgestelde programma. Je zou al voorafgaand ‘slots’ moeten reserveren aan externe laadstations om er zeker van te zijn dat je onderweg kan laden. En wat gaat er gebeuren als de touringcar later dan voorzien in het laadstation is? Gaan laden in een depot van een busoperator of een lokale vervoersmaatschappij is evenmin een oplossing, want daarvoor moet men wellicht tientallen kilometers omrijden en extra reistijd voorzien.
Touringcars vergeten in Europees waterstofnetwerk
Maximilian Lohrer en Jascha Lackner, van het Duitse overheidsbedrijf NOW dat zero emissietoepassingen en het gebruik van waterstof onderzoekt, lichtten toe hoe er langsheen het Trans-European Transport Network (TEN-T) aangepast laad- en tankstations worden gepland. Tegen 2030 worden om de 60 tot 120 km batterij-laadstations van 1400 tot 3600 kWh voorzien. Voor waterstof wordt gedacht aan 230 stations, om de 200 km, langs het TEN-T-netwerk en 424 stations in steden. Waterstofstations zouden vooral gas op 350 bar leveren, terwijl 700 bar vrachtwagens – en touringcars – een groter bereik zou geven.
“Zowel het elektriciteits- als het waterstofnetwerk moet beschikken over voldoende capaciteit om die zware voertuigen te laden. De distributie van waterstof wordt evenwel het grootste probleem; zal dat met tankwagens gebeuren of worden pijpleidingen aangelegd? Alleszins zal de zero-emissie-infrastructuur voor het vrachtvervoer de ruggengraat zijn waarop de touringcars zich moeten enten. Bijkomend probleem is dat waterstofstations bijna tweemaal zoveel ruimte innemen als een klassiek tankstation omwille van de noodzakelijke technische installaties. Wij praten dan nog helemaal niet over faciliteiten voor touringcarpassagiers zoals sanitair, restaurant, snackbar, shop e.d.”, aldus beide onderzoekers.
“Aanvullend op het TEN-T-netwerk moeten er voor batterij-elektrische touringcars laadfaciliteiten komen in busstations of zelfs nabij hotels waar de touringcar ’s nachts wordt geparkeerd. In de aanvangsfase zal men zich evenwel moeten beperken tot snellaadstations langs het TEN-T-netwerk. In Duitsland wordt nu een aanbesteding voorbereid voor de inplanting van zero-emissiestations voor vrachtwagens langsheen het TEN-T-netwerk. In welke mate touringcars daar terecht kunnen, moet nog worden besproken. Tot op heden werden alle Europese (deel-)projecten uitgewerkt voor vrachtwagens en niet voor touringcars. Er moet bijgevolg worden bekeken of die geplande zero-emissiestations beschikken over voldoende oppervlakte om er bijkomende faciliteiten voor touringcars en hun passagiers te voorzien”.
Inzetten op meerdere technologieën en standaardiseren
Volgens beide NOW-onderzoekers is er zeker een toekomst weggelegd voor zero-emissie-touringcars. “Het wordt alleszins een combinatie van meerdere technologieën. Er moet nieuwe infrastructuur worden voorzien en er moet worden gewerkt aan aangepaste systemen en werkwijzen om onderweg efficiënt te kunnen laden of tanken. Ondertussen moet men batterijen laden of waterstof tanken in bestaande depots van vervoeroperatoren. Bovenal is het belangrijk dat men voor de touringcar subsidie- en financieringsmogelijkheden vindt om de overstap naar zero-emissie-touringcars te versnellen”.
Dat de uitdaging groot is, bevestigde ook Daniel Zellinger (FlixBus). “Zelfs in het intercity-vervoer is het niet gemakkelijk omdat de noodzakelijke infrastructuur ontbreekt. Het klinkt allemaal veelbelovend maar er moet veel meer gebeuren. Nu moet je een omweg van een halfuur of meer maken om een laadstation in te plannen in je dienstregeling. Maar, je weet niet hoeveel capaciteit er beschikbaar is om te laden of te tanken. Je kan touringcars inderdaad gebruik laten maken van het vrachtnetwerk maar hoe zit het met de beschikbare ‘slots’ en zijn de stekkers of aansluitkoppen voor vrachtwagens ook geschikt voor touringcars? Bovendien zijn er faciliteiten nodig voor onze passagiers en moeten wij kunnen laden of tanken in busstations in de stadscentra. Overdag kan dat misschien in busdepots van het openbaar vervoer, daar is synergie mogelijk”.
Touringcars rijden niet op vrachtroutes
Vanuit de touringcarsector vroeg men zich terecht af of het vooropgestelde vrachtnetwerk wel volstaat voor touringcars die vaak andere routes gebruiken en naar andere regio’s rijden. Tevens betreurde men dat er voor waterstof in het vrachtnetwerk alleen maar wordt gekeken naar gas en niet naar de vloeibare variante.
Evenzo werd erop aangedrongen om in de beperkingen van milieuzones een opening te creëren voor toekomstige verbrandingsmotoren op waterstof want nu worden alle verbrandingsmotoren geviseerd.
Met betrekking tot milieuzones werd erop aangedrongen dat de Europese Unie een meer coördinerende rol zou spelen. Beperkingen worden lokaal, regionaal of nationaal uitgevaardigd en zijn onderling vaak erg verschillend. Eenduidigheid is wenselijk, en dat ook met het oog op de technologisch verdere ontwikkeling van zero-emissie-touringcars. Nu worden overal andere accenten gelegd en wordt het voor constructeurs en touringcarondernemers moeilijk om diezelfde touringcar overal in Europa te laten rijden. “Het ontbreekt zelfs aan legale zekerheden om dergelijke groene touringcars te ontwikkelen”, klonk het.
Aansluitend was er de nadrukkelijke vraag om steden ertoe te verplichten om de touringcarsector te consulteren bij de invoering van milieuzones en verkeerscirculatieplannen. “Al te vaak willigen stadsbesturen eenzijdig de eisen in van hun inwoners. Ook derden die in de stadscentra komen, moeten worden gehoord. Terzake moet iemand binnen het stadsbestuur zijn verantwoordelijkheid opnemen. Er mogen beperkingen zijn maar overleg is noodzakelijk”, aldus nog Isabelle Vandoorne, verantwoordelijke DG Transport & Mobility bij de Europese Commissie.
Onderschriften
22 of 60
De Scania Irizar i6S Efficient LNG rijdt op biogas.
84
Irizar onthulde op Buswordl in première de Irizar i6S Efficient Hydrogen met de waterstoftanks op het dak.
92
De 15 meter lange drie-asser Yutong T15E geconcipieerd als ultra luxe touringcar voor 59 passagiers.
350
Paul Cremers (Staf Cars): “Omdat er nog geen volwaardige alternatieve oplossingen zijn voor lange-afstand touringcarreizen kijk ik belangstellend uit naar de DAF-verbrandingsmotor op waterstof”.
355
Maximilian Lohrer en Jascha Lackner, van het Duitse overheidsbedrijf NOW, kaartten het gebrek aan infrastructuur en faciliteiten voor touringcars op alternatieve aandrijving aan.
60
De kofferruimte van de Temsa LD SB E, die als tweeverdiener of intercitybus kan worden ingezet, wordt aanzienlijk beperkt door het batterijpakket.
114
In navolging van deze waterstof-lijnbus ontwikkelt het Spaanse Caetano in samenspraak met Toyota een waterstof-brandstofcel-touringcar die in 2024 wordt voorgesteld.
