Beperkte batterijcapaciteit remt operationele reikwijdte
Verschenen in Magazine Personenvervoer nr. 2, april 2020
Een operationele reikwijdte tot zo’n 200 km, batterijen die veel gewicht en kofferruimte innemen en het ontbreken van laadinfrastructuur bemoeilijken de inzetbaarheid van elektrisch aangedreven touringcars. In navolging van technische problemen op een intercity-buslijn in Duitsland praat Flixbus met diverse Europese constructeurs over een touringcar op basis van brandstofceltechnologie. Ook wordt belangstellend uitgekeken naar de e-touringcar die Van Hool in de VS wil commercialiseren.
Elektrisch aangedreven lijnbussen bewijzen steeds meer hoe performant zij zijn in de overschakeling naar zero-emissievervoer. Voor touringcars, die soms al worden ingezet op lange-afstandsbusdiensten, is het een heel ander verhaal. Er zijn slechts enkele voertuigtypes beschikbaar. Bovendien worden de mogelijkheden van de e-touringcar beperkt omdat de batterijen veel gewicht en plaats innemen. Voor dagtrips en geselecteerde lange-afstandsbusdiensten waarop reizigers weinig bagage meenemen, kan een e-touringcar worden ingezet, weliswaar op voorwaarde dat zij onderweg of aan de eindhalte kan worden bijgeladen. Personenvervoer peilde naar de ervaringen van een Frans, een Luxemburgs, een Duitse en een Belgisch busbedrijf die met een elektrisch aangedreven touringcar rijden … of hebben gereden.
Al twee jaar pendelen tussen Parijs en Amiens
Bij B.E. Green, een dochteronderneming van Autocars Dominique uit Versailles, is men heel tevreden over de twee elektrische Yutong ICe12 die sinds april 2018 worden ingezet op de Flixbus-lijn tussen Parijs en Amiens. Deze Flixbus-lijn wordt ook wel eens de Macron-lijn genoemd omdat zij de Franse hoofdstad verbindt met de geboorteplaats van de Franse president.
“Het is de eerste elektrische lange-afstandsbuslijn ter wereld”, verduidelijkt communicatieverantwoordelijke Manon Lacaze. “Beide voertuigen bieden plaats aan 49 passagiers en zijn uitgerust met twaalf batterijen die een autonomie van ongeveer 200 km garanderen, wat volstaat voor het 160 km lange traject tussen Parijs en Amiens. De touringcar rijdt één rit, wordt vervolgens opgeladen en keert de volgende dag weer. Wij beschikken daarvoor ook over laadinfrastructuur in Amiens. De batterijen nemen wel wat ruimte in maar wij behouden toch zo’n 3 vierkante meter kofferruimte”.
“Na twee jaar kunnen wij alleen maar bevestigen dat deze Yutong ICe12-touringcar perfect kan worden ingezet voor stadsrondritten, daguitstappen en pendelritten tot 200 km. Voortgaande op deze positieve ervaringen wil B.E. Green zich sterker positioneren als Europees marktleider voor ecologisch verantwoorde touringcarreizen. Wij overwegen dan ook om gelijkaardige projecten met 100% groene touringcars op te zetten in andere landen”.
Het Luxemburgse busbedrijf Emile Weber uit Canach, nabij Remich, startte in september 2018 een project waarbij een elektrische Yutong ICe12 wordt ingezet voor schooldiensten in en rond Bissen. De bus heeft 56 zit- en 10 staanplaatsen. De proefperiode werd succesvol afgerond en in januari 2019 besloot de gemeente Bissen om de elektrisch gereden schoolbusdiensten verder te zetten. De Yutong ICe12 heeft een bereik van 200 km en wordt ’s nachts in de stelplaats door middel van een stekker bijgeladen met groene stroom.
Niet optimaal inzetbaar als touringcar
Flibco, dat bekend is van verschillende luchthavenshuttles over langere afstand, voerde in oktober 2019, in samenwerking met zusterbedrijf Voyages Léonard (dat deel uitmaakt van de Luxemburgse vervoersgroep Sales-Lentz) een proefproject uit op de buslijn tussen Brussel-Zuid en de luchthaven van Charleroi. Op het 60 km lange traject werd gedurende een week gereden met een BYD C9. “Hoewel je met de batterijen tot 200 km kan rijden, is dat te weinig om de touringcar optimaal in te zetten op diverse lijnen. Daarvoor moet je voorafgaand het traject bestuderen, de topografie van het landschap, de afstand, de laadmogelijkheden, de verkeersdrukte, de dienstregeling, de weersomstandigheden waarin je de touringcar laat rijden, enzovoort. Tijdens het in- en uitstappen van de passagiers en de rustpauze van de chauffeur kan je de batterij slechts gedeeltelijk opladen. Voor het volladen moet je toch tweeënhalf uur rekenen”, zegt Benoit Ghion.
Omdat reizigers op de luchthavenroute vrijwel uitsluitend met low cost carriers vliegen en alleen met handbagage reizen, was er niet meteen een gebrek aan kofferruimte, ook al werd die gedeeltelijk ingenomen door de batterijen.
De thans beschikbare elektrische autocars kunnen, volgens Flibco, worden ingezet voor schoolvervoer en in afstand beperkte dagexcursies. Om de BYD C9 nu al in te zetten op Flibco-lijndiensten is het nog te vroeg. Daarvoor moet de batterijcapaciteit worden verhoogd en het batterijvolume worden verminderd. Ook zouden lokale overheden moeten voorzien in laadinfrastructuur die toelaat om elektrische autocar bij te laden nadat zij hebben gereden op langere trajecten.
Vroegtijdig stopgezet door aanslepende problemen
Door een elektrische touringcar van Chinese makelij te laten rijden tussen Frankfurt en Mannheim wou Flixbus Europese busbouwers een krachtig signaal geven om werk te maken van een niet door diesel aangedreven touringcar. In oktober 2018 startte een BYD C9-touringcar met 40 zitplaatsen met pendelritten tussen Frankfurt, Heidelberg en Mannheim. Hoewel de lithium-ijzerfosfaat-batterijen voldoende capaciteit hadden om 320 km te overbruggen, lukte het niet altijd om de 115 km lange route probleemloos af te leggen. Normaal zou de elektrische autocar het traject viermaal per dag overbruggen en aan de eindhalten één- tot tweemaal worden bijgeladen. Technische problemen manifesteerden zich al vanaf de eerste dagen en meermaals stond de BYD C9 enkele dagen aan de kant.
“Omdat het ook ontbrak aan een efficiënte, Europese, technische ondersteuning hebben wij het project op basis van een grondige, tussentijdse, evaluatie in december 2019 stopgezet”, zegt Flixbus-woordvoerder Rosa Donat. “Wij hebben onder meer gevraagd of men een nieuwer model met een grotere reikwijdte kon inzetten, maar een significante stijging van het kilometertal was niet mogelijk. Bovendien kon BYD ook geen lokaal steunpunt voorzien waardoor touringcars opnieuw onbeschikbaar zouden zijn. Vanuit die overwegingen hebben wij het E-bus-pilootproject stopgezet”.
“Omdat alternatieve aandrijving belangrijk is om onze ambities rond klimaatneutraal vervoer te realiseren, focussen wij ons nu op biogas- of waterstoftouringcars die vanaf 2020-2021 ingezet kunnen worden. In samenwerking met Freudenberg Sealing Technologies zijn wij een project gestart voor de ontwikkeling van een Europese intercity-touringcar op basis van brandstofceltechnologie. Terzake worden verkennende gesprekken gevoerd met verschillende busbouwers maar echt concrete afspraken en plannen zijn er alsnog niet. Die touringcar zou minstens 500 km moeten kunnen rijden en in maximaal 20 minuten volgetankt worden”.
“Nieuwe e-busprojecten op Flixbus-routes in Duitsland of elders sluiten wij geenszins uit op voorwaarde dat zij voldoende worden omkaderd. Het Franse project loopt overigens zeer goed, mede dankzij de lokale ondersteuning door Yutong”, aldus nog Rosa Donat.
Uitkijken naar de toekomst
Ondertussen is het volop uitkijken naar de introductie van de elektrisch aangedreven CX45e-autocar van Van Hool, die onder andere tijdens de voorbije Busworld in Brussel werd voorgesteld. De CX45e wordt specifiek gebouwd voor de Verenigde Staten en zou aldaar vanaf het najaar worden gecommercialiseerd. De impact van de corona-pandemie kan het project evenwel verdagen.
Voor de Europese markt voorziet Van Hool niet meteen een specifieke, elektrische touringcar. De technologie is aanwezig, het vakmanschap is er en van zodra er concrete bestellingen zijn, kunnen er elektrische touringcars worden gebouwd, klinkt het bij Van Hool.
Ebusco werkt inmiddels aan een intercity-variante, op basis van de huidige lagevloerbussen. “In samenwerking met vervoerspartners werken wij, onder andere voor de Nederlandse markt aan een interliner waarin een platform wordt geplaatst met meer comfortabele zetels en een beperkte kofferruimte achteraan. Je moet de bus enigszins beschouwen als een lege doos die wij nu anders trachten in te vullen om tegemoet te komen aan nieuwe vervoersvragen met betrekking tot het intercity-vervoer tussen bijvoorbeeld Amsterdam en Groningen. Deze interliner-uitvoering komt pas volgend jaar op de markt”, zegt Steven van der Burg (Ebusco).
“Daarnaast denken wij ernstig na over een elektrisch aangedreven hogevloer-touringcar. Wij ontwikkelen die in samenwerking met onze Australische partner BCI. Het gaat alleszins om een volledig nieuw voertuig en geen variante op de bestaande portfolio. Voorlopig reageert de markt nog terughoudend op dergelijke touringcars, maar wij willen er wel met een voertuig zijn wanneer de marktvraag aanwakkert”, aldus nog Steven Van der Burg.
