Verschenen in Car&Bus e-zine, april 2019
Met vier door CNG aangedreven schoolbussen voor Stad Gent tekende Scania voor de tot op heden grootste levering van aardgasbussen in België. De bijna CO-neutrale Scania Interlinks rijden tot 600 km met een volle tank en kunnen ook ongehinderd stedelijke milieuzones inrijden.
Nadat eerder al een schoolbus op CNG werd geleverd aan Sint-Joost-ten-Node en Doornik kocht het stadsbestuur van Gent recent vier Scania Interlinks LD op CNG aan. Deze 12 meter-bussen in roestvrij stalen koetswerk met composietvloer beschikken over twee toegangsdeuren, 51 zit- en 26 staanplaatsen. Gent kadert de aankoop ervan in een algemene vergroening van het voertuigenpark, waarbij men de uitstoot tegen 2030 met 40% wil verminderen ten opzicht van 2007.
In België gaat het om de eerste grotere bestelling van CNG-bussen. In onder andere Scandinavië, Groot-Brittannië, Frankrijk, Italië en Spanje zijn honderden CNG-bussen al enkele decennia aanwezig in het straatbeeld. Einde vorig jaar sleepte Scania zelfs een bestelling in de wacht voor levering van 741 dubbelgelede CNG-bussen voor het Transmilenio Bus Rapid Transit-systeem van de Colombiaanse hoofdstad Bogota. “Rijden op gecomprimeerd natuurlijk aardgas (CNG) heeft doorheen de jaren bewezen een degelijke, betrouwbare, haalbare en betaalbare technologie te zijn. Stockholm startte in de jaren ’80 van vorige eeuw met de eerste aardgasbussen. Ondertussen rijden er al meer dan 4000 bussen rond op gas en biogas”, vertelt Hendrik Vesters.
CNG is de meest milieuvriendelijke fossiele brandstof
“CNG is op dit ogenblik de meest milieuvriendelijke fossiele brandstof die er is”, verduidelijkt Tom Van der Taelen. “Wij beschikken over een 9-liter gasmotor met twee vermogens, 280 of 320 pk. Beide motoren vallen ruimschoots binnen de Euro 6-normering. De CO-uitstoot van een CNG-bus ligt 90% lager dan de Euro 6-norm en de CO2-uitstoot is 15 % tot 20% lager dan die van een dieselbus; wanneer je uitsluitend gecomprimeerd biomethaangas (CBG) tankt, is de C02-uitstoot zelfs 85% lager. Wanneer je groener wil rijden dan louter met CNG, is een mengeling van CNG en CBG mogelijk”.
“CNG herleidt het NOx-gehalte tot zo’n 60% van de Euro 6-norm. De uitstoot van fijn stof ligt op zowat een derde van de Euro 6-norm. Het vermogen van beide motoren is vergelijkbaar met dat van een dieselmotor. Met de 280 pk-motor haal je een koppel van 1350 Newtonmeter, bij de 320 pk-motor bedraagt dat 1500 Newtonmeter. Gecombineerd met een volautomatische versnellingsbak zal de chauffeur geen verschil in prestaties waarnemen. Bovendien is een CNG-motor veel geluidsarmer dan een dieselmotor, wat wordt gewaardeerd in stadscentra”.
CNG voor stedelijk vervoer en LNG voor lange afstandsritten
CNG of gecomprimeerd biogas (CBG) wordt onder een druk van 200 bar bij 15°C opgeslagen in vier of vijf tanks – goed voor 1260 tot 1875 liter CNG – die zich op het dak van de bus of de autocar bevinden. Omdat de CNG-tanks op het dak worden gemonteerd, moet nauwlettend worden gekeken naar de hoogte van voertuig. Met de 3,2 meter hoge Scania Interlink LD-variante zoals die in Gent rijdt – in plaats van de 3,4 en 3,6 meter hoge Interlinks – blijft er na plaatsing van de CNG-tanks voldoende vrije ruimte over om onder bruggen en door toegangspoorten te kunnen rijden.
Bij CNG onderscheidt men een hoog- en laagcalorisch gas met een methaangehalte van respectievelijk 90% en meer of tussen 80-85%, wat de actieradius van het voertuig beïnvloedt.
Het vloeibare LNG en zijn bio-variante LBG worden onder een druk van 1 bar opgeslagen bij -163°C waardoor het volume ervan zeshonderdmaal kleiner wordt. LNG-tanks worden in de bagage ruimte geplaatst omdat koeling noodzakelijk is. Naarmate de tijd verstrijkt en het gas opwarmt, wordt er gas uitgestoten en vermindert het beschikbare volume in de LNG-tank.
“CNG en LNG worden gebruikt voor uiteenlopende doeleinden”, stelt Tom Van der Taelen. “CNG is perfect geschikt voor stedelijk vervoer. Door vier of vijf CNG-tanks te plaatsen, kan je in optimale omstandigheden zo’n 500 km rijden in stadsverkeer. Met de nieuwe LNG-motor, die wij op de IAA hebben voorgesteld, kan je een duizendtal kilometers rijden omdat je er een veel groter volume kan van tanken. LNG is mede daardoor ideaal voor lange-afstandsritten zoals intercity-busdiensten”.
Eigen hoogdebiet CNG-tankstation kan steeds worden geplaatst
Bijkomend aandachtspunt voor het tanken van CNG of LNG is de beschikbaarheid van tankstations. Terwijl het aantal LNG-stations beperkt is en zich hoofdzakelijk bevindt langs de Europese vrachtcorridors, neemt het aantal CNG-stations voortdurend toe. Naarmate er meer CNG-stations komen, openen er ook meer hoogdebiet-installaties waar je sneller kan tanken. In stelplaatsen is het steeds mogelijk om een eigen mobiele of vaste CNG-installatie te plaatsen.
Vanuit dat opzicht is het rendabeler om een volwaardige exploitatie te starten met een handvol CNG-bussen in het voertuigenpark, dan wel om te experimenteren met één of twee voertuigen. “Het laten ombouwen van dieselvoertuigen naar CNG-bussen, wat in het verleden al eens gebeurde, is zeer complex en niet meer aan te raden. Bovendien zijn CNG-motoren technologisch zodanig zijn geëvolueerd en zo performant dat je beter start met nieuwe voertuigen”, geeft Hendrik Vesters nog mee.
Duurdere aankoopprijs evalueren tegenover impact op het milieu
Afhankelijk van motorisatie, de opslagcapaciteit van de CNG-tanks en de gewenste reizigerscapaciteit ligt de aankoopprijs van CNG-bus iets hoger dan die van een dieselbus. “Dat is alleszins veel lager dan een hybride bus of een elektrische bus, waarvan de kostprijs vaak tweemaal zo hoog is. Je moet de geringe meerkost ook evalueren tegenover de impact op het milieu. Omdat een CNG-bus ruimschoots binnen de Euro 6-normering valt, mag je ermee in stedelijke milieuzones (https://www.green-zones.eu) rijden. Wanneer je met een niet toegelaten voertuig de milieuzone betreedt, kan de boete oplopen tot 350 euro. In het vrachtvervoer stellen wij vast dat steeds meer opdrachtgevers eisen dat hun vervoerders groene trucks inzetten omdat het kadert binnen de duurzaamheidspolitiek die men voert”, vervolgt Tom Van der Taelen.
Voor ondernemers speelt bij de berekening van de totale exploitatiekost van hun voertuig ook de tweedehandswaarde ervan mee. Op dit ogenblik is die vergelijkbaar met die van een dieselbus met dezelfde ouderdom en hetzelfde kilometertal. Naarmate er meer CNG-bussen gaan rijden, de huidige CNG-busvloten op de tweedehandsmarkt komen en er meer vraag naar CNG-bussen komt, zal ook de restwaarde ervan toenemen.
